-
rejestr zabytków: A-4467 z 14.06.2007r.
-
czas powstania 1889/1891 r.
Zabudowania stadniny powstały w latach 1889-1891, wówczas też założono komponowany park wokół rezydencji dyrektora i wzniesiono osiedle mieszkalne dla pracowników. Układ został zaprojektowany w sposób klarowny i bardzo funkcjonalny. Krystalizacja zespołu nastąpiła w roku oddania tj. w 1891r.
Budynki zespołu nie posiadają cech stylowych, zostały wzniesione w typowym dla pruskiej architektury schyłku XIX stulecia charakterze funkcjonalizmu operującego ceglanym detalem i płaszczyzną ścian z cegły licowej z ciemnoczerwonym kolorze. Do dni dzisiejszego zachowało się niemalże kompletne wyposażenie i wystrój stajni, krytej ujeżdżalni a w duży, stopniu budynku dyrektora, w których po II wojnie światowej urządzono biura.
Park powstał jako założenie rezydencjonalne wokół willi dyrektora i funkcjonalnie powiązany był z działalnością stadniny. W sąsiedztwie willi (północno-wschodnia część parku) znajdowała się altana - obecnie w tym rejonie parku funkcjonuje miejsce ogniskowe).
Układ parku został zaprojektowany w sposób klarowny i bardzo funkcjonalny. Zachowano podział funkcjonalny na trzy zasadnicze części zespołu:
-
reprezentacyjny park z willą dyrektora –na wysokości bramy południowo - zachodniej przy ul. Moniuszki, gdzie rozpoczyna się główna aleja prowadząca przez park do dawnego domu dyrektora, ale też do zespołu zabudowy stajni i ujeżdżalni oraz zabudowy pomocniczej. Powyżej tych odgałęzień zespół nabiera cech wybitnie reprezentacyjnych - jako bezpośrednie otoczenie rezydencji. Główna aleja na wysokości domu dyrektora skręca na zachód i prowadzi do kolejnej bramy wjazdowej położonej przy ul. Łąkowej.
-
zespół stajni, ujeżdżalni i terenów treningowych- w pobliżu granicy południowej zespołu znajduje się centralny plac zespołu - określany dawniej jako Reithof w odróżnieniu od terenów treningowych opisanych jako Reit - Platz , gdzie umieszczone były urządzenia treningowe - karuzele do kłusowania. Główny dziedziniec jest rozległym wnętrzem zakomponowanym między założoną na planie podkowy stajnią główną w pierzei północno - zachodniej, ujeżdżalnią w pierzei wschodniej i stajnią II, skrzydło stajni zostało rozebrane – zachowano jedynie fragment muru. Teren ten wypełniony jest brukowaną posadzką oraz zielenią w postaci pielęgnowanego szpaleru żywopłotów wyznaczających szeroki tor do rozprężania koni i jednocześnie ograniczający obszar parkuru, gdzie odbywały się treningi i zawody. Uzupełnieniem zielni tego wnętrza są formowane graby. Przestrzeń przed ujeżdżalnią wypełnia mniejszy parkur, również otoczony niskim żywopłotem z grupą drzew w części południowej. Centralny dziedziniec zespołu zachował swój historyczny charakter i, dzięki świetnie zachowanym brukom, pielęgnowanej zieleni oraz zabudowie, stanowi niepowtarzalne, bardzo piękne wnętrze architektoniczno - przestrzenne.
-
osiedle mieszkaniowe dla pracowników z towarzyszącą zabudową gospodarczą.
Założenie uzupełnia zabudowa położona przy murze zachodnim - dawne: stajnia kwarantanny, kuźnia i wozownia, oraz niewielkie budynki: dawnej hydroforni na wysokości willi dyrektora i wagi na początku alei głównej.
Dawny układ komunikacyjny parku jest doskonale zachowany, w tym główna aleja łącząca dwie bramy wjazdowe oraz kolista aleja obwodowa wokół willi dyrektora. Ciągi komunikacyjne wyznaczone pozostałościami dawnych obsadzeń alejowych (główny gat. dąb szypułkowy oraz lipa drobnolistna i szerokolistna).
W Berlińskim Muzeum Architektury zachowały się plany i rzuty architektoniczne (z 1892 r.) całego kompleksu stadniny.
